COVID có đang sụt giảm? Giới khoa học cho là không
Có phải virus corona đang sụt giảm?
Bạn có thể nghĩ như vậy. Các mũi vắc-xin tăng cường mới cập nhật đang được tung ra để bảo vệ tốt hơn trước các biến thể đang lưu hành hiện nay. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ bỏ các khuyến nghị về cách ly và giãn cách COVID. Và nhiều người đã bỏ khẩu trang và quay trở lại các hoạt động trước đại dịch.
Nhưng các nhà khoa học nói COVID không lùi bước. Họ dự đoán tai họa vốn đã kéo dài hơn đại dịch cúm năm 1918 sẽ còn kéo dài trong tương lai.
Tại sao nó kéo dài lâu vậy? Virus ngày càng né tránh miễn dịch tốt hơn, những miễn dịch mà chúng ta có được từ vắc-xin hay từ việc bị nhiễm COVID. Các nhà khoa học chỉ ra một nghiên cứu mới cho thấy biến thể phụ mới nhất của Omicron đang chiếm ưu thế ở Hoa Kỳ là BA.4.6, nguyên nhân gây ra khoảng 8% các ca nhiễm mới ở Mỹ trong tuần trước, dường như thậm chí còn né miễn dịch tốt hơn so với biến thể phụ BA.5. đang lan tràn.
Các nhà khoa học lo rằng virus có thể tiếp tục phát triển theo những cách rắc rối.
COVID sẽ tồn tại trong bao lâu?
Điều phối viên COVID-19 của Tòa Bạch Ốc, bác sĩ Ashish Jha, cho rằng COVID-19 có thể sẽ ở bên chúng ta trong suốt phần đời còn lại.
Các chuyên gia kỳ vọng một ngày nào đó COVID-19 sẽ trở thành loài đặc hữu, có nghĩa là nó xảy ra thường xuyên ở một số khu vực nhất định theo các mô hình đã được thiết lập. Nhưng họ không nghĩ rằng điều đó sẽ sớm xảy ra.
Tuy nhiên, sống với COVID-19 “không nhất thiết phải là một khái niệm đáng sợ hay tồi tệ”, vì mọi người đang trở nên tốt hơn trong việc chống lại nó, ông Jha nói trong một phiên hỏi đáp gần đây với Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Bernie Sanders của Vermont. “Rõ ràng là nếu chúng ta ngừng sử dụng thuốc - nếu chúng ta ngừng cập nhật vắc-xin, chúng ta ngừng nhận các phương pháp điều trị mới - thì chúng ta có thể trượt lùi.”
Các chuyên gia cho biết COVID-19 sẽ tiếp tục gây ra bệnh nghiêm trọng ở một số người. Trung tâm mô hình hóa kịch bản COVID-19 đã thực hiện một số dự báo về đại dịch kéo dài từ tháng 8 năm 2022 đến tháng 5 năm 2023, giả định rằng các liều tăng cường mới được tinh chỉnh bổ sung khả năng bảo vệ cho các họ hàng omicron mới nhất và chiến dịch tăng cường sẽ diễn ra vào mùa thu và mùa đông. Trong kịch bản bi quan nhất - một biến thể mới và liều tăng cường muộn - họ dự đoán 1,3 triệu ca nhập viện và 181.000 ca tử vong trong thời gian đó. Trong kịch bản lạc quan nhất - không có biến thể mới và liều tăng cường sớm - họ dự đoán số nhập viện chỉ phân nửa và số ca tử vong là 111.000 người.
Ông Eric Topol, người đứng đầu Viện Nghiên cứu Scripps, cho biết thế giới có khả năng sẽ tiếp tục chứng kiến sự gia tăng lặp đi lặp lại cho đến khi “chúng ta làm những việc phải làm”, chẳng hạn như phát triển vắc-xin thế hệ tiếp theo và tung ra thị trường một cách công bằng.
Ông Topol nói virus “có quá nhiều cách để hoạt động xung quanh các chiến lược hiện tại của chúng ta, và nó sẽ tiếp tục tìm kiếm mọi người, tìm lại họ và tự tồn tại.”
Virus sẽ đột biến như thế nào?
Các nhà khoa học dự kiến sẽ có thêm thay đổi di truyền ảnh hưởng đến các protein gai trên bề mặt của virus, để nó gắn vào các tế bào của con người.
Ông Topol nói: “Mỗi khi chúng ta nghĩ rằng chúng ta đã thấy lây nhiễm tới đỉnh điểm, đã thấy các đặc tính né miễn dịch tới đỉnh điểm, thì virus lại vượt quá mức đó một bậc đáng kể khác.”
Nhưng virus có thể sẽ không tiếp tục lây truyền mãi mãi.
Ông Matthew Binnicker, giám đốc virus học lâm sàng tại Bệnh viện Mayo ở Rochester, Minnesota, nói: “Tôi nghĩ rằng có một giới hạn nào đó.” “Tuy nhiên, những gì chúng tôi thực sự đang giải quyết là vẫn còn rất nhiều người trên khắp thế giới không có bất kỳ khả năng miễn dịch nào cả - họ chưa bị nhiễm bệnh hoặc họ chưa được tiêm chủng.”
Ông nói, nếu mức độ miễn dịch cơ bản của con người tăng lên đáng kể, tỷ lệ nhiễm sẽ chậm lại.
Nhưng có khả năng virus có thể đột biến theo cách gây ra bệnh nặng hơn.
Bác sĩ Wesley Long, nhà nghiên cứu bệnh học tại Houston Methodist, cho biết: “Không có bất kỳ lý do cố hữu nào, về mặt sinh học, mà virus phải trở nên nhẹ hơn theo thời gian. Thực tế bây giờ có vẻ nhẹ nhàng hơn “có thể chỉ là tác động tổng hợp khi tất cả chúng ta đều có tiền sử miễn dịch với virus.”
Trong khi các nhà khoa học hy vọng điều đó sẽ tiếp tục, họ cũng chỉ ra rằng khả năng miễn dịch đang dần suy yếu.
Biến thể tiếp theo sẽ là một phiên bản khác của Omicron?
Omicron đã xuất hiện từ cuối năm ngoái, với một loạt các phiên bản siêu lây nhiễm nhanh chóng soán ngôi nhau, và ông Binnicker tin rằng “điều đó sẽ tiếp tục ít nhất trong vài tháng tới.”
Tuy nhiên, ông cho biết có khả năng một biến thể mới khác với Omicron sẽ xuất hiện.
Ông nói, làn sóng lây nhiễm và tái nhiễm gần đây “tạo cho virus nhiều cơ hội lây lan và đột biến và tạo cơ hội cho các biến thể mới xuất hiện.”
Con người có thể chi phối tương lai của virus?
Có, các chuyên gia cho biết. Một cách là tiêm chủng và tiêm tăng cường.
Bác sĩ Jha nói trong một cuộc họp báo ngày 6/9 rằng: “Chúng ta có một loại virus vẫn đang lưu hành, vẫn giết chết hàng trăm người Mỹ mỗi ngày.” Tuy nhiên, ông nói thêm: “Hiện chúng ta có tất cả khả năng để ngăn ngừa, tôi tin rằng về cơ bản tất cả những cái chết đó, nếu mọi người cập nhật vắc-xin, nếu mọi người được điều trị khi bị nhiễm sau khi đã tiêm chủng, chúng ta có thể hiếm thấy tử vong từ virus này.”
Tiêm chủng không chỉ bảo vệ chống lại bệnh nặng và tử vong mà còn nâng cao mức độ miễn dịch trên toàn cầu.
Giám đốc CDC Rochelle Walensky ngày 6/9 nói có thể ngăn chặn tới 100.000 ca nhập viện COVID và 9.000 ca tử vong nếu tỷ lệ người Mỹ tiêm liều vắc-xin cập nhật tương tự như tỷ lệ họ thường tiêm ngừa cúm hàng năm vào mùa thu này. Khoảng phân nửa dân Mỹ thường chích ngừa cúm mỗi năm.
Mọi người cũng có thể tự bảo vệ mình bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa khác, chẳng hạn như đeo khẩu trang trong nhà khi tỷ lệ COVID-19 cao.
Y tá kỳ cựu Catherine Mirabile cho biết điều quan trọng là không nên gạt bỏ sự nguy hiểm của virus corona - thứ đã khiến cô bị ốm hai lần, suýt giết chồng cô và để lại cho cả hai vợ chồng di chứng COVID kéo dài.
Tử vong hàng ngày vì COVID vẫn trung bình khoảng 450 ca tại Hoa Kỳ.