Bảy mươi năm học trường đời
Hôm nay gom lại mấy lời cho con
Con có biết khi ba định vượt thoát
Chín mươi phần trăm chết như chơi
Mười phần trăm nếu may đi được
Mong đưa các con tìm tự do nơi xứ người
Con có biết khi ba dựng sự nghiệp
Bằng óc tim, bằng nước mắt, mồ hôi
Nếu may có cơ ngơi, tiền bạc
Cho các con cả đấy mà thôi
Có lần khi con khóc chia tay bạn thân
Có lần con khóc cho cuộc tình tan vỡ
Nhưng, lần nào con khóc khi cha mẹ cực khổ?
Khóc khi ba bị tù ngục lầm than?
Ngày các con thành đạt vinh quang
Là lúc ba mắt mờ chân mỏi
Là lúc quạnh hiu trong bóng tối
Ngẫm lại khổ buồn ngót đoạn đời qua
Không đòi các con trả hiếu cho ba
Chỉ cần là người hữu ích cho xã hội
Mong các con hạnh phúc bình yên nơi đất mới
Không quên cội nguồn và Tổ Quốc Việt Nam ta
Nhớ lúc vượt tù thành công, không dám về nhà
Đêm trốn ngủ chợ Phú Lâm, Bà Chiểu
Lúc cùng vượt biên không dám nhận là cha
Sợ không thoát, các con liên lụy
May cả nhà vượt biên thành công đến Mỹ
Đất lạ quê người, tất bật ngược xuôi
Cố làm sao cho cuộc sống con yên ổn
Phải di chuyển nhiều nơi, lao đao, ngậm ngùi
Từ Phila, Lexinton, Cali, Houston, Alabama,
Florida, New Orleans, Dallas
Thời gian nào cho ba đi học?
Thời gian nào ẵm bồng, gần gủi các con
Có lẽ con nghĩ rằng có người cha khô khan
Ba không hối tiếc trước cảnh đời nghiệt ngã
Đã bớt buồn khi các con ít gọi thăm ba nữa
Các con bây giờ quá bận bịu cho tương lai
Phải lo cho đời sống mình vì nước mắt chảy xuôi
Bời hiểu thế không còn gì hờn trách
Ôi! Mai này xương vùi nơi đất khách
Biết có gặp ông bà nơi chín suối không đây?
Khi các con đã dài cánh chim bay
Là khi ba đã lần mò tưng bước
Là khi đã như ngọn đền leo lét
Bóng hoàng hôn vào bóng tối thiên thu
Mong nhìn lại các con cho dù
Đôi mắt đã mờ dần, xuôi tay trắng
Môi gặm nhấm trăn điều cay đắng
Tai ù, âm vang chát chúa cuộc đời
Hồn xác tả tơi dập vùi một kiếp
Cầu may thôi, các con hay kịp
Gọi tạ từ, từ tạ cuộc đời mong manh
Dẫu sao cũng đã, đã sanh thành
Cả đời cầu mong các con khôn lớn
Thân xác cạn cùng, trầm ê, đau đớn
Thê thảm hơn là tê tái tâm hồn
Cả khối đất trời gom ao ước yêu thương
Cho nhân thế và cho các con tất cả
Nếu lỗi đời, lỗi người, lỗi mẹ con nữa
Hãy thứ tha, nếu ba có thật lỗi lầm
Hãy thứ tha vì nơi cõi nhân sinh
Thường là thế, mấy ai không lầm lỗi
Khi hồi tưởng nhiều đêm trong bóng tối
Tự xét mình đối xử đối xử với nhân gian
Tự xét mình có thất kính với Tổ Tiên
Và nếu có, sẽ gập đầu thống hối
Và nếu có, phải đời đời ăn năn hối lỗi
Để khi đi, đi thật nhẹ nhàng
Xin được thứ tha và xin thả buộc ràng
Kiếp kiếp nguyện thành tâm đền tạ
Người buông thả, xin cho tôi buông bỏ
Cõi tạm dung, sân hận chập chùng
Hãy lãng quên tất cả. Tự nhủ lòng.
Những ai nợ tôi và tôi cũng đã nợ
Nếu thiếu người, kiếp này chưa thể trả
Kiếp sau nguyện thanh thỏa, đền bủ
Người nợ tôi, tôi xem như lá mùa thu
Đã vàng rụng, sẽ chẳng quay về cành cũ
Cầu xin chẵng ai cho, mình cho mình mới đủ
Nhân quả, âm dương, vận hành vũ trụ
Ta và ta, tốt xấu cũng do ta
Thiên đàng địa ngục chẩng có đâu xa
Mà sẵn đó, từ tâm người thôi đấy
Nếu có thần thánh nào cho được
Thì thần thánh này không công bình vậy
Nên chẩng cầu xin mà tự phấn đấu riêng mình
Hễ có bóng tối, sẽ có bình minh
Có thất bại, thành công mới ý nghĩa
Có lúc vui, thì buồn mới thấm thía
Cô đơn một mình là lúc cần người thân
Khi ốm đau mới thấy sức khỏe quý hơn vàng
Vì sức khỏe là kho tàng lớn nhất
Con hãy giữ gìn những lời ba nói thật
Làm hành trang vững bước lên đường
Viết những lời này, ba đã hoc bảy mươi năm
Hôm qua không còn, ngày mai chưa tới
Nên hiện tại mới là điều trân quý
Thất bại, thua buồn, hạnh phúc vàng son
Tất cả trong tay mình, chọn lựa thiệt hơn
Đường dài vạn dậm, chỉ khởi hành một bước
Của cải, yêu thương con đang có được
Hãy giữ gìn, vui đắp không ngừng
Hãy hoan ca đón nhận tin mừng
Và can đảm trước đảo điên nghịch cảnh
Việc lành nên làm, việc dữ cố tránh
Bạn hữu tình thâm, sớm tối ân cần
Hãy ra khỏi những ngang trái, buộc ràng
Và ngoảnh mặt lại với bao dung tha thứ
Của cải, lợi danh đã vào quá khứ
Hãy quên đi chớ hối tiếc làm gì
Tập thói quen dễ dàng cho đi
Là cách tốt nhất giữ gìn tài sản
Hãy thương xót những mảnh đời bất hạnh
Là cách nhận vào tâm thanh thản, yên lành
Cây có cội, lá có cành
Làm người phải biết Tổ Tiên, nòi giống
Biết cha mẹ, ông bà, anh em lân cận
Biết nghĩa nhân, ơn trả, oán tha
Sống đơn sơ, ngay thẳng, thật thà
Sống có ý nghĩ với tha nhân và Tổ Quốc
Cứu cánh con người là mưu cầu hạnh phúc
Sống hòa bình, tương ái, tương thân
Chỉ sống cho riêng mình là ích kỷ, vô ơn
Công dan phú quý, chỉ là hư ảo
Thanh thản, thả buông, nghỉ thông, nhìn thấu
Hãy hiểu cuối cùng, tất cả vẫn là không
Ở trên đời ai cũng mốn thành công
Cần thành công, đôi khi phải hy sinh hạnh phuc
Sẽ là nạn nhân cho hư danh, tiền bạc
Chẳng ai là nạn nhân cho hạnh phúc bao giờ!
Muốn trưởng thành và biết sức mạnh của ta
Là lúc té ngã, ê chề, đau đớn
Cố đứng dậy, thẳng người trên chân cứng
Thắng hay thua, khởi từ óc tim mình
Sống với nhau hãy sống hết lòng
Vì cuộc đời có, không vô định
Ngày trước đã qua, còn chi vương vấn
Ngày sau ra sao, nào ai biết đâu?!
Bất hạnh của con người không đo được nông sâu
Khốn khổ nhất là cô đơn giữa những người thân mến
Và lạc lõng giữa căn nhà mình đang sống
Phải bước trên đôi chân không vững từng ngày
Hiếu thào với mẹ cha là đức hạnh cao dày
Tâm hiếu thảo là tâm người giác ngộ
Hãy giữ gìn hình hài từ mẹ cha mà có
Rèn luyện không ngừng để xứng đáng làm người
Ngót một đời qua ta được nói được cười
Khi ngẫm lại, cảm ơn đời quá đỗi
Cảm ơn tha nhân, anh em, vợ con quây quần sớm tối
Cảm ơn những bàn tay thân ái, ân cần
Những ân tình rộng lượng hy sinh
Những tha thứ từ tấm lòng nhân hậu
Những ân sủng vượt gian nan phấn đấu
Để hôm nay còn sức viết thư này
Nếu suốt đời dai dẳng chưa đi
Cùng lắm phải vào nhà dưỡng lão
Sống hiu hắt những ngày còn lại
Không tiện vào thăm, đừng ngại ngùng
Miễn các con vui, bình yên, ba an tâm
Ba không trách, chẳng hờn đâu đấy nhé
Ba nói thế hãy tin như thế
Hãy để thời gian lo cho các cháu thành công
Hãy hiểu cuộc đời như nước xuôi dòng
Lớp sóng sau lùa tan đợt sóng trước
Hễ Xuân đến là Đông nhường bước
Xuân Hạ tươi xanh như thế hệ các con
Thu Đông tựa thời cha mẹ thửa héo hon
Luật biến dịch âm dương vũ trụ
Sinh diệt luân hồi, tương lai, quá khứ
Kiếp nhân sinh nào tránh khỏi vô thường
Quả nào cũng khởi hóa từ nhân
Hãy nhớ gieo nhân nào, ăn quả nấy
Hạnh phúc tương lai y như thế vậy
Rèn luyện tâm thành, nhân ái thứ tha
Can đảm ngẩng đầu trước những can qua
Đừng khúm núm, co ro, khom lưng, khiếp nhược
Chông gai đường đời, hiên ngang vững bước
Vinh quang nào cũng đánh đổi gian nan
Buồn vui, thua được cũng ứng xử tử tâm
Tâm trong sáng sẽ hạnh thông tất cả
Chân thật, bao dung với người thân kẻ lạ
Là gia tài, báu vật của chính mình
Hãy hớn hở đón nhận ánh bình minh
Và thanh thản với hoàng hôn, tịnh hạnh
Hãy xứng đáng là người Việt Nam kiêu hãnh
Hơn bốn ngàn năm anh hùng của giòng giống Rồng Tiên
Đầy nhân ái nồng nàn từ mỗi trái tim
Biết sống hiên ngng, thật thà, ngay thẳng
Đánh đuổi ngoại xâm, giang sơn toàn vẹn
Phạt lũ gian tà cho nòi giống bình an
Tự hào là người Việt Nam biết nhường nhịn, hy sinh
Lớp nằm xuống, lớp đứng lên đòi quyền sống
Đạp trên muộn phiền bằng đôi chân uy dũng
Dám đổi tự co bằng chính xác thân mình
Trước hiểm nguy vẫn ngạo nghễ, hiên ngang
Không cúi đầu lúc xiềng gông khổ hạnh
Khắp năm châu làm người Việt Nam xứng đáng
Với tiền nhân, nòi giống anh hùng
Ôi! Nói đến Tổ Tiên, Tổ Quốc nói không ngừng
Nòi giống đời đời luân lưu trong huyết thống
Thế hệ củ ba là chứng nhân của ngục tù khổ hận
Của ngậm ngùi đắng cay, chính nghĩa thua gian tà
Tuổi các con không gần gũi được ba
Thiếu thốn mọi điều, trong lầm than tảo tần của mẹ
Bất hạnh, lao đao bơ vơ tuổi trẻ
Tình cha con xa cách thiếu đậm đà
Khi lớn khôn con sẽ hiểu lòng ba
Hy sinh tất cả vì tương laic ho con đấy
Nói điều này ba cũng hơi ái ngại
Nhưng lòng sao, nói ra vậy con ơi!
Nói với các con, nói mãi chẵng hết lời
Như ta đã học cả đời vẫn thấy dốt
Để lại bạc tiền có thể dễ có được
Để lại đạo làm người: Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí, Tín là ước mong ta
Sẽ có một ngày ta cánh vạc bay xa
Kiếp nhân sinh vẫn xuôi dòng song chảy
Chẳng cần sống lâu, sống có ý nghĩa mới quý
Dẵu ta không làm được gì cho quãng đời qua
Mà tương lai đã vượt khỏi tầm tay già
Nên hiện tại là thơ này để lại
Có lẽ khi coon hiếu là lúc ta chin suối
Giờ đây nhớ các con, con có biết không?
Ngoài kia Thu vàng lá rụng ngoài song
Chờ Đông đến, lạnh lùng, buốt giá
Ta ngồi đây ngỡ mình như chiếc lá
Sắp xa cành thương nhớ lao xao
Vẫn biết cuộc đời như giấc chiêm bao
Mà lưu luyến không ai tránh khỏi
Vì bả lợi danh, bon chen vùng vẫy
Dẫu cuối cùng tất cả trở về không
Thơ viết cho con, viết từ tấm lòng
Những ý tưởng nhặt vay từ nhân thế
Kiến thức được thua hồng trần dâu bể
Sau bao năm nghiệt ngã thăng trầm
Gia tài cuối cùng mong còn chút lương tâm
Nghĩ công chính và làm điều công chính
Trước thử thách chông gai nghịch cảnh
Không oán than, luồn cúi, ươn hèn
Chẳng còn gì, mong để lại tấm gương
Trong xiềng xích, vẫn làm người bất khuất
Trong cùng khốn vẫn làm người liêm khiết
Quyết một lòng không thẹn với Tổ Tiên
Di sản đơn sơ để lại các con
Trái tim căng đầy dòng máu Rồng Tiên muôn thuở
Thù hận, thứ tha, buộc ràng xà bò
Mang nhân ải, yêu thương vào cõi không cùng
Không có gì quý bằng thời gian
Thời gian không ai đợi chờ ai đâu đấy
Mất của cải có thể tìm tấy lại
Thời gian qua là mãi mãi chẵng trở về
Tận hưởng những gì đang có được bây giờ
Là hòa bình, tự do đang có
Có hòa bình hôm nay đã bao đời xương máu đổ
Đánh đổi, đập tan bạo lực, gong xiềng
Quý hóa nhất trên đời là tình yêu thương
Chân thiện mỹ, thắng hận thù, dối trá
Bạo lực, độc tài chính là tai họa
Công lý, Tự do, Nhân quyền là ước vọng của con người.
Viết mùa Thu năm 2017, ghi lại những cảm nhận và gọp nhặt của
Tác giả suốt 70 năm trong cuộc đời.