18/1/2025
BBC News
Chính phủ Israel đã thông qua thỏa thuận ngừng bắn và thả con tin ở Gaza với Hamas vào rạng sáng 18/1 (giờ địa phương), dọn đường cho thỏa thuận này có hiệu lực vào ngày 19/1.
Quyết định này được đưa ra sau nhiều giờ thảo luận kéo dài đến tận đêm khuya. Có hai bộ trưởng cực hữu đã bỏ phiếu phản đối thỏa thuận.
Trước đó, nội các an ninh đã khuyến nghị phê chuẩn, nói rằng thỏa thuận này "hỗ trợ cho việc đạt được các mục tiêu của cuộc chiến", theo văn phòng của Thủ tướng Benjamin Netanyahu.
Quyết định được đưa ra vài giờ sau khi Văn phòng Thủ tướng Israel và phe Hamas đều cho biết đã hoàn thiện các chi tiết của thỏa thuận, hai ngày sau khi các bên trung gian là Qatar, Mỹ và Ai Cập công bố.
Theo thỏa thuận, trong giai đoạn đầu dài 6 tuần, 33 con tin người Israel, hiện bị Hamas giam giữ ở Gaza sau 15 tháng xung đột, sẽ được trao đổi với hàng trăm tù nhân Palestine trong các nhà tù của Israel.
Lực lượng Israel cũng sẽ rút khỏi các khu vực đông dân ở Gaza, những người Palestine buộc phải di tản trước đó sẽ bắt đầu được phép trở về nhà và hàng trăm xe tải cứu trợ sẽ được phép vào vùng lãnh thổ này mỗi ngày.
Các cuộc đàm phán cho giai đoạn thứ hai - dự kiến bao gồm việc thả những con tin còn lại, rút toàn bộ quân Israel và "khôi phục tình trạng bình yên bền vững" - sẽ bắt đầu vào ngày thứ 16 sau khi thỏa thuận có hiệu lực.
Giai đoạn thứ ba, và cũng là giai đoạn cuối cùng, sẽ bao gồm tái thiết Gaza - một công việc có thể mất nhiều năm - và trả lại thi thể của những con tin Israel còn lại.
Qatar cho hay các con tin được thả trong giai đoạn đầu tiên sẽ gồm "phụ nữ, nữ binh sĩ, trẻ em, người già và những người bị bệnh hay bị thương".
Israel cho biết ba con tin dự kiến sẽ được thả vào ngày đầu tiên của lệnh ngừng bắn, và nhiều nhóm nhỏ khác được thả định kì trong sáu tuần tiếp theo.
Quân đội Israel đã phát động một chiến dịch nhằm tiêu diệt Hamas - tổ chức bị Israel, Mỹ và nhiều nước khác coi là khủng bố - để đáp trả một cuộc tấn công xuyên biên giới chưa từng có vào ngày 7/10/2023, khiến khoảng 1.200 người thiệt mạng và 251 người bị bắt làm con tin.
Hơn 46.870 người đã thiệt mạng ở Gaza kể từ đó, theo Bộ Y tế do Hamas điều hành. Hầu hết trong số 2,3 triệu dân ở Gaza cũng đã phải di tản, vùng lãnh thổ này bị tàn phá trên diện rộng và xảy ra tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng về lương thực, nhiên liệu, thuốc men lẫn nơi trú ẩn do khó khăn trong việc đưa cứu trợ đến tay những người cần.
Israel cho biết 94 con tin vẫn đang bị Hamas giam giữ, trong đó 34 người được cho là đã chết. Ngoài ra, có bốn người Israel đã bị bắt cóc trước chiến tranh, trong đó hai người đã thiệt mạng.
Trước cuộc bỏ phiếu của chính phủ Israel về thỏa thuận này, Bộ trưởng Văn hóa và Thể thao Miki Zohar thuộc đảng Likud của Netanyahu cho biết: "Đây là một quyết định rất khó khăn, nhưng chúng tôi quyết định ủng hộ vì việc nhìn thấy tất cả trẻ em, phụ nữ và đàn ông của chúng tôi trở về là rất quan trọng đối với chúng tôi".
"Chúng tôi hy vọng trong tương lai, chúng tôi có thể hoàn thành công việc ở Gaza", ông này nói thêm.
Nhưng Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir, một người cực hữu, nói rằng ông "kinh hoàng" trước các chi tiết của thỏa thuận, bao gồm cả việc "những kẻ khủng bố bị kết án chung thân" sẽ được thả để đổi lấy các con tin, và kêu gọi các bộ trưởng khác cùng ông bỏ phiếu phản đối thỏa thuận này.
Vào ngày 17/1, Bộ trưởng Ben-Gvir tuyên bố đảng Jewish Power sẽ rời khỏi liên minh cầm quyền nếu thỏa thuận được chấp thuận. Nhưng ông cho biết sẽ không làm cho chính phủ bị lật đổ tại quốc hội và sẽ trở lại "nếu cuộc chiến chống lại Hamas tiếp tục với toàn lực".
Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich, một chính trị gia cực hữu khác, cũng phản đối thỏa thuận, tuyên bố đảng Chủ nghĩa phục quốc Do Thái của ông sẽ rút lui nếu cuộc chiến không tái diễn sau khi giai đoạn đầu của thỏa thuận kết thúc.
Cấu trúc thỏa thuận ba giai đoạn cũng gây ra sự chia rẽ và lo lắng với một số gia đình con tin. Họ lo sợ người thân của mình sẽ bị bỏ lại ở Gaza sau khi giai đoạn đầu tiên kết thúc và đang kêu gọi chính phủ đảm bảo giai đoạn thứ hai và thứ ba cũng được thực hiện.
"Trong 469 ngày, những người thân yêu của chúng tôi đã bị bỏ lại trong cảnh giam cầm, và giờ đây, cuối cùng, chúng tôi đã có hy vọng", Einav Zangauker, người mẹ có con trai Matan, 25 tuổi, bị bắt cóc từ Kibbutz Nir Oz, cho biết.
"Thỏa thuận này phải được thực hiện đến cùng, để đưa mọi người trở về nhà và chấm dứt chiến tranh. Chấm dứt chiến tranh, đưa tất cả trở về và trở lại bình thường là vì lợi ích của Israel", bà nói thêm.
Cuộc bỏ phiếu của chính phủ Israel ban đầu dự kiến diễn ra hôm 16/1, nhưng cuộc họp đã bị hoãn lại sau khi Thủ tướng Netanyahu cáo buộc Hamas bỏ đi một số phần của thỏa thuận - một cáo buộc mà phía Hamas đã phủ nhận.
Vào sáng sớm 17/1, Văn phòng Thủ tướng thông báo nhóm đàm phán của Israel tại thủ đô Doha của Qatar đã hoàn tất thỏa thuận.
Hamas cũng đưa ra một tuyên bố cho biết "những trở ngại" nảy sinh liên quan đến các điều khoản của thỏa thuận đã được giải quyết vào lúc rạng sáng cùng ngày.
Một nguồn tin thân cận với Hamas nói với hãng thông tấn AFP rằng ba con tin đầu tiên được thả sẽ là phụ nữ.
Hôm 17/1, Bộ Tư pháp Israel đã công bố danh sách 95 tù nhân Palestine mà họ cho biết sẽ nằm trong nhóm đầu tiên được thả để đổi lấy con tin. Theo AFP, nhóm này gồm 69 phụ nữ, 16 nam giới và 10 trẻ vị thành niên.
Ngày 17/1, một quan chức cấp cao của Ai Cập nói với BBC rằng một cuộc họp cũng được tổ chức tại Cairo để thảo luận về các cơ chế thực hiện thỏa thuận.
Mọi sắp xếp cần thiết đã được nhất trí, bao gồm cả việc thành lập một phòng điều phối chung gồm các đại diện của Ai Cập, Qatar, Mỹ, Palestine và Israel, nhằm đảm bảo các bên tuân thủ, vị quan chức này cho biết.
Đài truyền hình Al-Qahera News TV do nhà nước Ai Cập quản lí cũng trích dẫn một nguồn tin cho biết họ đã nhất trí tạo điều kiện cho 600 xe tải cứu trợ vào Gaza mỗi ngày trong thời gian ngừng bắn.
Con số này tăng hơn 14 lần so với trung bình hàng ngày số lượng xe tải vào vùng lãnh thổ này mà Liên Hợp Quốc báo cáo là 43 chiếc vào tháng 1/2025. Nhưng ông Rik Peeperkorn, đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới tại Gaza, cho biết "khả năng này hoàn toàn có thể thực hiện được" nếu cửa khẩu Rafah với Ai Cập và các cửa khẩu khác được mở.
WHO cũng có kế hoạch cung cấp một số bệnh viện tiền chế để hỗ trợ ngành y tế đã bị tàn phá. Một nửa trong số 36 bệnh viện của Gaza đã ngưng hoạt động, trong khi những bệnh viện khác chỉ hoạt động một phần.
Kể từ khi thỏa thuận ngừng bắn được công bố vào đêm 15/1, người dân Palestine ở Gaza vẫn chưa được yên.
Cơ quan Phòng vệ Dân sự do Hamas điều hành cho biết tổng cộng 117 người Palestine, bao gồm 32 phụ nữ và 30 trẻ em, đã thiệt mạng trong các cuộc không kích của Israel trong thời gian đó.
Tamer Abu Shaaban, một người dân Gaza cho biết cháu gái của ông đã thiệt mạng do trúng mảnh tên lửa khi đang chơi trong sân trường ở Thành phố Gaza, nơi gia đình em đang trú ẩn.
"Đây có phải là lệnh ngừng bắn mà họ đang nói đến không?" ông nói với hãng tin Reuters khi đứng cạnh thi thể cô bé tại nhà xác. "Cháu tôi, đứa trẻ này, đã làm gì mà phải chịu cảnh này?"
Quân đội Israel vào chiều 16/1 cho biết rằng họ đã tiến hành các cuộc không kích vào 50 "mục tiêu khủng bố" trên khắp Gaza trong ngày hôm trước và đã thực hiện các bước để giảm thiểu thiệt hại cho dân thường.