Bị thua cuộc, ông Yoon đã xuất hiện vài giờ sau đó để chấp nhận kết quả bỏ phiếu của Quốc hội và tuyên bố dỡ bỏ thiết quân luật.

Tình hình đã diễn ra như thế nào?

Ông Yoon đã hành động theo cách của một vị tổng thống đang bị vây hãm, các nhà quan sát đánh giá.

Trong bài phát biểu vào tối thứ Ba 3/12, ông Yoon đã nói đến những nỗ lực của phe đối lập chính trị nhằm phá hoại chính phủ của ông trước khi cho biết ông đang ban bố thiết quân luật để "nghiền nát các lực lượng chống nhà nước đang hoành hành".

Sắc lệnh của ông tạm thời trao quyền cho quân đội - khi đó các binh lính với nón bảo hộ và cảnh sát đã được triển khai đến tòa nhà quốc hội, trực thăng được nhìn thấy hạ cánh trên mái nhà.

Truyền thông địa phương cũng chiếu cảnh quân đội đeo mặt nạ, mang súng tiến vào tòa nhà trong khi các nhân viên cố gắng ngăn chặn họ bằng bình chữa cháy.

Vào khoảng 23 giờ địa phương vào thứ Ba 3/12 (tức 21 giờ cùng ngày tại Việt Nam), quân đội Hàn Quốc đã ban hành sắc lệnh cấm biểu tình và hoạt động của quốc hội và các nhóm chính trị, đồng thời đặt các cơ quan truyền thông dưới sự kiểm soát của chính phủ.

Nhưng các chính trị gia Hàn Quốc ngay lập tức gọi tuyên bố của ông Yoon là bất hợp pháp và vi hiến. Lãnh đạo đảng của ông Yoon, Đảng Quyền lực Nhân dân bảo thủ, cũng gọi hành động của ông là "một bước đi sai lầm".

Trong khi đó, lãnh đạo đảng đối lập lớn nhất Hàn Quốc, ông Lee Jae-myung của Đảng Dân chủ tự do, đã kêu gọi các đại biểu quốc hội tập trung tại quốc hội để bỏ phiếu nhằm bãi bỏ thiết quân luật.

Ông cũng kêu gọi người dân Hàn Quốc đến trụ sở quốc hội để phản đối.

"Xe tăng, xe bọc thép chở quân và binh lính có súng và dao sẽ điều hành đất nước... Đồng bào của tôi, hãy tiến đến Quốc hội."

Hàng ngàn người đã hưởng ứng lời kêu gọi, đổ xô đến bên ngoài tòa nhà Quốc hội được canh gác nghiêm ngặt.

Những người biểu tình hô vang: "Dỡ bỏ thiết quân luật!" và "lật đổ chế độ độc tài".

Truyền thông địa phương phát sóng từ nơi này cho thấy cảnh một số cuộc xô xát giữa người biểu tình và cảnh sát tại các cổng trước tòa nhà Quốc hội.

Nhưng bất chấp sự hiện diện của quân đội, căng thẳng đã không leo thang thành bạo lực.

Và các nhà lập pháp có thể đi vòng qua các rào chắn - thậm chí trèo qua hàng rào để vào phòng bỏ phiếu.

Ngay sau 1 giờ sáng thứ Tư theo giờ địa phương, Quốc hội Hàn Quốc với 190 người hiện diện, trong tổng số 300 thành viên, đã bỏ phiếu bãi bỏ thiết quân luật này, với tỷ lệ 100%.

Việc ban bố thiết quân luật của Tổng thống Yoon đã bị tuyên là vô giá trị.

Thiết quân luật có tầm quan trọng như thế nào?

Thiết quân luật là chế độ lãnh đạo tạm thời của chính quyền quân sự trong thời điểm khẩn cấp, khi chính quyền dân sự được xem là không thể hoạt động được.

Lần cuối cùng thiết quân luật được ban bố ở Hàn Quốc là vào năm 1979, khi nhà độc tài quân sự lâu năm Park Chung-hee bị ám sát trong một cuộc đảo chính.

Thiết quân luật chưa bao giờ được ban hành kể từ khi Hàn Quốc trở thành nền dân chủ đại nghị vào năm 1987.

Nhưng vào thứ Ba 3/12, ông Yoon đã kích hoạt điều này, nói trong một bài phát biểu trên cả nước rằng ông đang cố gắng cứu Hàn Quốc khỏi "các thế lực chống nhà nước".

Ông Yoon, người có lập trường đối với Triều Tiên cứng rắn hơn đáng kể so với những người tiền nhiệm, đã mô tả phe đối lập chính trị là những người ủng hộ Triều Tiên - mà không đưa ra bằng chứng.

Theo thiết quân luật, quân đội được trao thêm thêm quyền hạn, trong khi các quyền công dân, các tiêu chuẩn và biện pháp bảo vệ pháp quyền thường bị đình chỉ.

Mặc dù quân đội tuyên bố hạn chế hoạt động chính trị và truyền thông - người biểu tình và chính trị gia đã bất chấp các lệnh đó.

Và không có dấu hiệu nào cho thấy chính phủ nắm quyền kiểm soát các phương tiện truyền thông tự do vào đêm 3/12 - hãng tin Yonhap, đài truyền hình quốc gia và các phương tiện truyền thông khác vẫn tiếp tục đưa tin như bình thường.

Tại sao Tổng thống Yoon lại bị áp lực?

Ông Yoon được bầu tổng thống Hàn Quốc vào tháng 5/2022 với lập trường là một người bảo thủ cứng rắn, nhưng đã là một tổng thống không có thực quyền kể từ tháng 4, khi phe đối lập giành chiến thắng áp đảo trong cuộc tổng tuyển cử quốc gia.

Kể từ đó, chính phủ của ông đã không thể thông qua các dự luật mà họ mong muốn và thay vào đó đã phải phủ quyết các dự luật do phe đối lập theo xu hướng tự do thông qua.

Ông cũng đã chứng kiến ​​tỷ lệ ủng hộ sụt giảm - dao động ở mức thấp 17% - khi ông đã dính vào một số vụ bê bối tham nhũng trong năm nay - bao gồm một vụ liên quan đến việc Đệ nhất phu nhân nhận một chiếc túi Dior và một vụ khác liên quan đến chuyện thao túng cổ phiếu.

Chỉ hồi tháng trước, ông Yoon đã buộc phải đưa ra lời xin lỗi trên truyền hình quốc gia, nói ông đang thành lập một văn phòng giám sát nhiệm vụ của Đệ nhất phu nhân.

Nhưng ông đã gạt phăng một cuộc điều tra quy mô rộng hơn mà các đảng đối lập đã kêu gọi tiến hành.

Sau đó, trong tuần này, phe đối lập đã đề xuất giảm quy mô một dự luật ngân sách chủ chốt của chính - bước đi mà tổng thống không có thẩm quyền phủ quyết.

Đồng thời, phe đối lập cũng tiến hành các động thái để luận tội các thành viên nội các và một số công tố viên cấp cao - bao gồm cả người đứng đầu cơ quan kiểm toán của chính phủ - với lý do đã không điều tra Đệ nhất phu nhân.

Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Tuyên bố của Yoon ông khiến nhiều người bất ngờ và trong những giờ qua, người dân Hàn Quốc đã rơi vào tâm lý không biết lệnh thiết quân luật có nghĩa là gì.

Nhưng phe đối lập đã có thể tập hợp nhanh chóng tại Quốc hội và có đủ số lượng số phiếu bầu để bãi bỏ thiết quân luật.

Và mặc dù trong đêm 3/12 đã có sự hiện diện đông đảo của quân đội và cảnh sát tại thủ đô Seoul, nhưng có vẻ quân đội vẫn chưa tiếp quản việc điều hành.

Theo luật pháp Hàn Quốc, chính phủ phải dỡ bỏ thiết quân luật nếu đa số thành viên trong quốc hội thông qua một cuộc bỏ phiếu, điều mà Quốc hội đã thực hiện vào rạng sáng 4/12.

Luật này cũng cấm lệnh thiết quân luật bắt giữ các nhà lập pháp.

Hiện vẫn chưa rõ điều gì sẽ xảy ra và hậu quả đối với ông Yoon sẽ ra sao. Một số người biểu tình tập trung bên ngoài tòa nhà Quốc hội vào tối thứ Ba 3/12 cũng hét lên: "Hãy bắt giam Yoon Suk-yeol!"

Nhưng hành động hấp tấp của ông Yoon chắc chắn đã làm sửng sốt cả quốc gia - đất nước tự coi mình là một nền dân chủ hiện đại, thịnh vượng đã rời bỏ quá khứ độc tài.

Đây được coi là thách thức lớn nhất đối với xã hội dân chủ Hàn Quốc sau nhiều thập kỷ.

Các chuyên gia cho rằng điều này có thể gây tổn hại đến danh tiếng của Hàn Quốc với tư cách một nền dân chủ hơn cả cuộc bạo loạn Điện Capitol vào ngày 6/1/2021.

"Tuyên bố thiết quân luật của ông Yoon dường như vừa là hành động vượt quá thẩm quyền pháp lý lại vừa là một tính toán chính trị sai lầm, gây rủi ro không cần thiết cho nền kinh tế và an ninh của Hàn Quốc," chuyên gia Leif-Eric Easley từ Đại học Ewha ở Seoul đánh giá.

"Ông ấy trông giống một chính trị gia đang bị vây hãm, có một bước đi tuyệt vọng nhằm chống lại các vụ bê bối ngày càng nghiêm trọng, sự cản trở của thể chế và những lời kêu gọi luận tội, tất cả những yếu tố này hiện đều có khả năng sẽ gia tăng."

Như phát ngôn viên của Quốc hội Hàn Quốc đã nói vào thứ Tư 4/12: "Chúng tôi sẽ cùng nhân dân bảo vệ nền dân chủ."